Frau Jansen hat für unser Problem eine gute Lösung bedacht

DURVEN IS GOED, KENNIS VAN IDIOOM IS NOG BETER

Jouw Duitse relaties waarderen het als je Duits met ze spreekt. Als je dat goed doet, dan geeft je dat een voorsprong op andere buitenlandse concurrenten.

Gebruik je daarin verkeerd idioom, dan zal je Duitstalige gesprekspartner je dat vast willen vergeven. Maar het kan natuurlijk wel tot onbegrip leiden en enige hilariteit.

Daarom in het vervolg van deze blog enkele voorbeelden van zogenaamde “Stolpersteine” (hindernissen) veroorzaakt door “falsche Freunde”. Die laatste zijn woorden en begrippen die in het Duits en Nederlands erg op elkaar lijken, maar die een andere betekenis hebben en soms tot hilariteit of onbegrip over en weer kunnen leiden. In vervolg op eerdere blogs over dit onderwerp bespreek ik vandaag wederom een paar voorbeelden. In latere blogs volgen er meer.

En oplossing overwegen of bedenken, daar moeite voor doen-hoe zeg je dat?

Falsche Freunde vind je natuurlijk overal, zeker ook als je op kantoor gaat brainstormen of taken gaat verdelen. Voor deze keer pik ik er een paar werkwoorden uit, waarmee je je gemakkelijk kunt vergissen.

bedenken, ausdenken

Onze voorbeeldzin begint meteen al met een fout. Hoe slim mevrouw Jansen ook is, en hoe goed de oplossing zou werken die zij heeft bedacht, je kunt ons werkwoord "bedenken" niet één op één vertalen naar het Duits. In dit geval zou de Duitser het hebben over ausdenken. De juiste zin zou dus luiden: "Frau Jansen hat (sich) für unser Problem eine gute Lösung ausgedacht." Je ziet, je kunt dit werkwoord ook wederkerend gebruiken.

overwegen, bedenken

Toch, en dat maakt het natuurlijk wat lastiger, bestaat het Duitse woord bedenken wel degelijk. En de betekenis is wel verwant aan ons woord bedenken, want het houdt in dat je goed nadenkt over één of andere kwestie. Het betekent namelijk "overwegen". Een goede zin zou zijn: "Er nahm eine Stunde, um die neue Planung sorgfältig zu bedenken". Bedenken heeft overigens nog meer betekenissen. Als je van zeer goede komaf bent, en je weet zogezegd "hoe het heurt", dan kun je dit woord ook gebruiken om te vertellen dat je iemand iets cadeau hebt gedaan, of liever: geschonken. "Klara wurde von ihren Eltern mit einem Gemälde bedacht".

Om het allemaal nog net ietsje ingewikkelder te maken, is er tot slot ook nog een betekenis van het Nederlandse bedenken die wél overeenkomt met het Duitse woord bedenken. "Bedenkt u wel dat dit bedrijf veel ervaring heeft", kun je vertalen met: "Bitte bedenken Sie, dass diese Firma viel Erfahrung hat."

(zich) bemoeien, (sich) kümmern

Hopelijk is duidelijk geworden, hoe je de bovenstaande denkprocessen het beste kunt verwoorden. Nu komen we op een ander begrip dat je in het werk veel tegenkomt, namelijk: de onderlinge taakverdeling. Je zou elkaar bijvoorbeeld kunnen vragen om een bepaalde actie uit te voeren. Laten we zeggen dat er stukken gearchiveerd moeten worden. In Nederland zouden we dan kunnen zeggen: "Joost, wil jij je daarmee bezig houden?" En dan zegt Joost (hopelijk!): "Ja, darum werde ich mich kümmern." Of hij zou kunnen zeggen: "Ich bemühe mich darum!". Met het eerste geeft Joost aan, dat hij ervoor zal zorgen dat de taak in orde komt, met het tweede ligt het accent er meer op, dat hij moeite zal gaan doen voor het uitvoeren van de actie. Een subtiel verschil, maar allebei in deze context helemaal correct, en met een gelijke betekenis. Voor Nederlanders kan echter het woord bemühen, moeite doen, net even verkeerd overkomen. Het lijkt immers veel op bemoeien, dat dat heeft toch een wat negatieve klank. Je zegt ermee, dat iemand zich ongewenst inmengt in iets dat hem of haar niet aangaat: "Bemoei je er niet mee, zeg!", of "Hij bemoeide zich er weer mee, hoor"', zijn heel gewone zinnetjes voor een Nederlander. Maar voor een Duitser zit deze negatieve klank dus juist helemaal niet vast aan het woord bemühen. Die gebruikt daarvoor het werkwoord sich einmischen: "Da hat Karl sich leider mal wieder eingemischt..."

Om positief te eindigen met dit blog, wens ik jullie van harte toe dat jullie geen moeite meer zullen hebben met alles wat ik hierboven heb uitgelegd.

Aan de hand van deze paar voorbeelden wordt duidelijk dat je makkelijk ins Fettnäpfchen treten kan (een faux pas kan begaan) ofStolpersteine (hindernissen) moet overwinnen in de Nederlands-Duitse communicatie.

Tot ziens in een volgende blog met daarin meer van soortgelijke aandachtspunten. Bis bald!