Er half uns an der Garderobe, und bediente uns schnell

DURVEN IS GOED, KENNIS VAN IDIOOM IS NOG BETER

Jouw Duitse relaties waarderen het als je Duits met ze spreekt. Als je dat goed doet, dan geeft je dat een voorsprong op andere buitenlandse concurrenten.

Gebruik je daarin verkeerd idioom, dan zal je Duitstalige gesprekspartner je dat vast willen vergeven. Maar het kan natuurlijk wel tot onbegrip leiden en enige hilariteit.

Daarom in het vervolg van deze blog enkele voorbeelden van zogenaamde “Stolpersteine” (hindernissen) veroorzaakt door “falsche Freunde”. Die laatste zijn woorden en begrippen die in het Duits en Nederlands erg op elkaar lijken, maar die een andere betekenis hebben en soms tot hilariteit of onbegrip over en weer kunnen leiden. In vervolg op eerdere blogs over dit onderwerp bespreek ik vandaag wederom een paar voorbeelden. In latere blogs volgen er meer.

Wordt u al geholpen?

De titel van deze vroeger zo populaire Britse comedyserie ligt mij nog vers in het geheugen. Hij geeft treffend weer wat de kern is van het bezoeken van een winkel: dat je als klant door het personeel geholpen wordt bij je aankoop. Ook in restaurants of cafés hoor je dit oerzinnetje van de bediening vaak. Dit geeft meteen al aan dat het werkwoord helpen veelzijdiger is dan je misschien op het eerste gezicht zou denken. Daar gaan we het vandaag over hebben, en dan "helpen" we en passant een paar falsche Freunde de deur uit, want natuurlijk hebben ook zij weer ongevraagd binnen weten te komen.

helpen, bedienen, helpen/hulp bieden, helfen

Hoe gewoon het voor een Nederlander ook is om het woord helpen te gebruiken in een winkel of restaurant, voor een Duitstalige medewerker geldt dit niet. Hij of zij zal als het gaat om het verstrekken van een artikel of een gewenste consumptie toch eerder kiezen voor het specifiekere bedienen. "Darf ich Sie bedienen?":"Mag ik u helpen?" Ietsje anders ligt het bij hulp die niet specifiek om een aankoop gaat. In onze voorbeeldzin helpt de kelner de gasten eerst bij de garderobe. In dat geval is er geen sprake van bedienen, en is helfen dus wél een prima vertaling van het Nederlandse helpen. Pas wanneer je eenmaal lekker aan je tafeltje zit en de ober nodig hebt voor het kiezen van een menu, kun je hem of haar erbij roepen voor de kaart. Doe dit dan dus niet met het zinnetje "Helfen Sie mir bitte!" De bediening zal weliswaar rap verschijnen , maar zal ervan uitgaan dat je min of meer om hulp roept in plaats van om de kaart. En zó dramatisch is de situatie nou ook weer niet, toch? Een tip: wil je deze specifieke vraag op een zeer correcte manier stellen, zeg dan vooral: "Bitte reichen Sie mir die Karte." Meer gebruikelijk is "Die Karte bitte".

verteren, verdauen, consumeren, verzehren

Nauw verbonden met eten en drinken is natuurlijk de vertering. Dat kun je letterlijk nemen, je verteert het eten, en dat proces noemen we dan de spijsvertering. Maar ook de figuurlijke betekenis bestaat, iets kan bijvoorbeeld moeilijk te verteren zijn. De Duitser kent het woord verzehren, je zou denken dat dit dan toch wel de juiste vertaling zou zijn voor het Nederlandse verteren. Maar helaas is dit niet zo. Wanneer het gaat om al dan niet letterlijke verteringskwesties gebruikt een Duitser het woord verdauen. De spijsvertering heet dan ook, analoog hieraan, die Verdauung. "Milchprodukte kann ich leider schlecht verdauen":"Melkproducten kan ik helaas slecht verteren." En, figuurlijker: "Das Essen war gut zu verdauen, die Bedienung leider nicht": "Het eten was goed te verteren, de bediening helaas niet." 

Om het allemaal nog net even wat lastiger te maken, bestaat het Duitse woord verzehren wel degelijk. Het heeft gelukkig geen ingewikkelde betekenis, het betekent simpelweg eten. "Die Kinder verzehrten das Gemüse langsam und mit viel Mühe, das Eis aber sehr zügig und gerne":"De kinderen aten de groente langzaam en met veel moeite, maar het ijs erg vlot en graag."

Ik hoop dat mijn blog van vandaag goed te verteren was en dat ik jullie ermee heb weten te helpen. 

Bis bald!