Bitte rücke den Schrank zur Seite, damit ich die Maschine aufstellen kann

DURVEN IS GOED, KENNIS VAN IDIOOM IS NOG BETER

Jouw Duitse relaties waarderen het als je Duits met ze spreekt. Als je dat goed doet, dan geeft je dat een voorsprong op andere buitenlandse concurrenten.

Gebruik je daarin verkeerd idioom, dan zal je Duitstalige gesprekspartner je dat vast willen vergeven. Maar het kan natuurlijk wel tot onbegrip leiden en enige hilariteit.

Daarom in het vervolg van deze blog enkele voorbeelden van zogenaamde “Stolpersteine” (hindernissen) veroorzaakt door “falsche Freunde”. Die laatste zijn woorden en begrippen die in het Duits en Nederlands erg op elkaar lijken, maar die een andere betekenis hebben en soms tot hilariteit of onbegrip over en weer kunnen leiden. In vervolg op eerdere blogs over dit onderwerp bespreek ik vandaag wederom een paar voorbeelden. In latere blogs volgen er meer.

Even aan de kant voor wat lastige, praktische begrippen!

Vandaag steken we de handen uit de mouwen! Figuurlijk dan, dat spreekt voor zich. Je hebt vast weleens wat grotere voorwerpen moeten verplaatsen op je werk, of misschien bestaat het grootste deel van je werk wel uit het schuiven en opstellen van meubels, machines of (bouw)materialen. Dan kan het handig zijn om te weten welke woorden je het beste kunt gebruiken als er Duitstalige collega's of klanten bij betrokken zijn. Want, je zag het al aankomen, ook valse vrienden sjouwen graag!

opschuiven, rücken, aufschieben, uitstellen

Laten we beginnen met een eenvoudige klus. Er hoeft alleen een kast verschoven te worden, zodat jij de ruimte krijgt om een machine te plaatsen. In dat geval zul je je gespierde Duitstalige medewerker vragen om de betreffende kast even op te schuiven. Opschuiven kun je echter niet vertalen met het Duitse aufschieben, ook al is dat nog zo verleidelijk. Aufschieben betekent namelijk wel degelijk verschuiven, maar je bedoelt er in eerste instantie een verschuiving in de tijd mee. In het Nederlands zou je het dan hebben over uitstellen. "Wir haben den Termin aufgeschoben": "Wij hebben de afspraak uitgesteld." Een kast als geheel kun je dus niet aufschieben. Klein detail: als de kast een grendel of een schuifdeur heeft, kun je dat onderdeel net weer wel aufschieben (openmaken), het luistert dus nauw.

Maar nu staat ondertussen dat meubel nog steeds op zijn plek, terwijl jij erbij wilt met je machine. Wat zeg je nu dan wél tegen je collega? Je gebruikt het werkwoord rücken, want dat heeft de juiste betekenis. Je vraagt hem: "Bitte rücke den Schrank zur Seite, damit ich die Maschine aufstellen kann." "Schuif alsjeblieft de kast op, zodat ik de machine kan plaatsen." En kijk: dan komt het goed!

plaatsen, (auf)stellen, platzen, barsten

Je hebt het al gezien: het Nederlandse plaatsen in de zin van een voorwerp een plek geven kun je prima vertalen met aufstellen. Het woord lijkt erg op het Nederlandse opstellen en heeft ook in grote lijnen dezelfde betekenissen. Niks aan de hand, de valse vrienden zijn een eind uit de buurt. Anders wordt het als je denkt het Nederlandse plaatsen te kunnen vertalen met het Duitse platzen. Platzieren zou een juiste vertaling zijn, platzen is dat niet. Dat betekent in een letterlijke betekenis namelijk barsten of ontploffen. "Heute Nacht ist im Archiv eine Wasserleitung geplatzt": "Vannacht is in het archief een waterleiding gebarsten."  Platzen wordt in figuurlijke betekenis in het Duits o.a. ook gebruikt om aan te geven dat iets mislukt, niet doorgaat: "Da wäre unser Urlaub fast geplatzt", wat in het Nederlands betekent: "Onze vakantie was bijna niet doorgegaan".

Maar nu weer terug naar de titelzin: houd deze dus gewoon in gedachten als er iets te sjouwen valt, dan komt de zaak vast en zeker in orde!

Niet moeilijk toch, allemaal? Ik hoop dat de besproken woorden vanaf nu goed geplaatst zijn in jullie geheugen, en de valse vrienden.....die mogen barsten!

Bis bald!